เมื่อวันที่ 7 ต.ค. 2567 หนูนา-กัญจนา ศิลปอาชา ประธานคณะกรรมการที่ปรึกษาพรรคชาติไทยพัฒนา
และอดีต รมช. ศึกษาธิการ กล่าวถึงการถอดบทเรียนเกี่ยวกับการเลี้ยงช้าง ภายหลังเหตุการณ์น้ำท่วมเชียงใหม่
ซึ่งทำให้มีช้างจากปางช้างแห่งหนึ่งจมน้ำเสียชีวิตว่าตนเองนั้นอยู่ในวงการช้างมานาน และมีความใกล้ชิดกับทุกฝ่ายซึ่งรวมไปถึง เล็ก-แสงเดือน ชัยเลิศ ผู้อำนวยการศูนย์บริบาลช้างและประธานมูลนิธิอนุรักษ์ช้างและสิ่งแวดล้อม และเป็นเจ้าของศูนย์บริบาลช้าง Elephant Nature Park อำเภอแม่แตงด้วย
กัญจนา ได้ระบุตอนหนึ่งว่า “ทีนี้ประเด็นแรกเนี่ยขอเรียนก่อนแล้วนะคะว่าที่คุณแสงเดือนบอกว่าเพราะปางอื่นเขาไม่ท่วม เขาท่วมนะคะ แถวนั้นท่วมหมด แต่ว่าเขาขนย้ายช้างออกมาก่อน เห็นว่าแม้วันที่ 3 วันที่ 4 เนี่ยทางปางของคุณแสงเดือนก็ยังขายทัวร์อยู่เลย ปางอื่นเขาอพยพกันแล้ว อย่างปางเล็ก ๆ เขาก็พาช้างเดินออกมาตั้งแต่วันที่ 3 แล้ว”
ทั้งนี้ประเด็นล่ามโซ่ช้างได้มีเสียงวิจารณ์อย่างกว้างขวาง อาทิ สันติสุข มะโรงศรี ผู้ประกาศข่าวดัง ระบุว่า
ปางช้างเดียวที่มีช้างตาย มีวิธีการเลี้ยงที่แตกต่างเป็นจุดขาย คือโชว์การให้อิสระเสรีกับช้าง ทำกรงกว้างใหญ่ ไม่ล่ามโซ่ ไม่ให้ควาญใช้ตะขอฝึกควบคุมช้าง
พอถึงเวลาวิกฤต ปางอื่นมีควาญควบคุมช้าง ย้ายไปที่ปลอดภัยหมด แต่ปางนี้ไม่สามารถควบคุมช้างเพื่อย้ายออกได้ หรือไม่มีแผนเผชิญเหตุ จนควาญช้างปางอื่นๆ ต้องมาช่วย (ทั้งที่เคยถูกด้อยค่า) ทีมคชบาลระดมกันมาช่วย ฯลฯ (ผมก็ออกข่าวช่วย)
ผู้บริหารปางนี้ให้สัมภาษณ์สื่อ “ถ้าล่ามโซ่สิ ช้างตายแน่ ๆ เพราะขาไม่อิสระ ฯลฯ”
สะท้อนว่าไม่ได้คิดทบทวนอะไรเลย หรือเจตนาบิดเบือนประเด็น
ประเด็น ไม่ใช่แค่ล่ามโซ่ แต่มันคือการเลี้ยงช้างที่ต้องให้ควาญฝึกช้าง ควบคุมช้าง และยามวิกฤตก็สามารถควบคุมจัดการได้ (ไปอ่านบันทึกของทีมหน้างานที่เข้าไปช่วยช้างหนีน้ำที่ปางนี้เขียนไว้ชัดเจน)
ช้างปางอื่น ไม่มีใครล่ามโซ่ช้างตัวเองให้จมน้ำ เขาควบคุมได้ จึงให้ควาญพาขึ้นไปล่ามบนที่สูง จนควาญมีเวลาลงมาช่วยปางคุณป้าด้วยไงครับ
คือ ต่อให้ป้าจะเลี้ยงแบบเดิมต่อไปเพราะมันเป็นจุดขาย โรแมนติก โลกสวย ฝรั่งชอบ คนสงสารช้างชอบ ฯลฯ แต่จะไปบิดประเด็นต่อทำไม ควรขอบคุณควาญช้างที่สามารถควบคุมช้าง ที่เขามาช่วย แล้วสรุปบทเรียนหาแผนเผชิญเหตุของปางช้างคุณป้า ถ้ามีแบบนี้อีกจะทำยังไง ดีกว่ามั้ยครับ ด้วยความปรารถนาดีครับ
ควาญช้าง ของปางช้าง Thai Elephant Home ซึ่งอยู่ใน ต.กื้ดช้าง อ.แม่แตง และเป็นควาญช้างของ เจ้าดัมโบ้ ซึ่งเป็นทีมควาญช้างที่เข้าร่วมภารกิจช่วยเหลือช้างที่ถูกน้ำท่วมของอีกปางช้างหนึ่ง ได้โพสต์เฟซบุ๊ก PLAI DUMBO FC. DUMBO ระบุตอนหนึ่งว่า ควาญต้องมีช้างเลี้ยง 1 คนต่อ 1 เชือก
แล้วในช่วงที่น้ำมา น้ำมาตั้งแต่วันที่ 2 ที่ 3 (ต.ค.) แล้ว ทำไมช้างคุณไม่เอาออกมาละครับ ทุกคนรู้กันหมดว่าน้ำมา หน่วยงานต่างๆ ก็แจ้งแล้ว แต่ทำไมคุณไม่ฟัง และควาญของคุณอยู่ไหนหมด?
ผมรู้ว่าสัตว์เลี้ยงของคุณเยอะ แต่เจ้าหน้าที่หรือพนักงานของคุณ คุณบอกว่าเยอะไม่ใช่หรอครับ? ที่จริงทุกคนน่าจะรู้จักหน้าที่ของตัวเองนะครับ แต่คุณไม่ยอมที่จะย้ายช้างเหล่านี้ออกเอง ก่อนที่น้ำจะมาถึง เวลามีพอที่จะย้ายช้างออกได้ แต่คุณเลือกที่จะไม่ย้ายเอง คุณจะไปโทษแต่คนอื่นไม่ได้นะ ต้องโทษตัวเองบ้าง
การที่พวกผมใช้มีด ใช้โซ่ ใช้ตะขอเนี่ย ไม่ใช่อยู่ ๆ เราจะไปทำไม่ดีกับช้าง แต่เพื่อความปลอดภัยของตัวเราเองและนักท่องเที่ยว เราจึงต้องมีอุปกรณ์ป้องกันตัวเองนะครับ
ปางผมที่พวกคุณบอกว่า ผมใช้โซ่ ใช้ตะขอ เป็นการทารุณสัตว์เนี่ย คุณลองเข้ามาดูในเพจผมนะครับ ช้างที่ผมอยู่ ได้เดินเล่นได้เดินออกกำลังกาย ได้เดินในป่า ได้หาอาหารการกินหลายอย่าง เป็นอิสระ ปล่อยให้ช้างหากินในป่าบ้าง นี่แหละความสุขของช้าง ไม่ใช่อยู่แต่ในคอก
“ถ้าเป็นคุณ มีคนขังคุณไว้แต่ในห้องสัก 2-3 วัน คุณอยู่ได้ไหม หรือไหวไหม แน่นอนทุกคนอยู่ไม่ไหวหรอกครับ แล้วช้างที่อยู่แต่ในคอก คุณลองคิดดูบ้างไหมว่า ช้างจะมีความสุข ไม่ต่างอะไรจากคนที่ติดคุกตลอดชีวิตเลยครับ คิดครับคิด แล้วก็สำนึกบ้างนะครับ”
…..
